Vanaf 1 januari 2025 wordt het handhavingsmoratorium rondom arbeidsrelaties afgeschaft. Dit betekent dat bedrijven en organisaties die mensen als zzp’er inhuren voor werk dat zij niet zelfstandig uitvoeren, een boete en naheffingen kunnen krijgen. De aankomende afschaffing van het handhavingsmoratorium zorgt voor veel onzekerheid en soms ook paniek onder bedrijven en zzp’ers. Deze ontstane onrust begrijp ik, maar wil ik ook in perspectief plaatsen aangezien de arbeidsrechtelijke toets al jaren bestaat en dus niet ‘nieuw’ is. Ik ben Eva Korver, advocaat arbeidsrecht bij Hooglander Advocaten en ik neem jullie in dit nieuwsbericht graag mee in de huidige ontwikkelingen.
Wat is nou precies een schijnzelfstandige? Kort gezegd is een ‘schijnzelfstandige’ een zelfstandige zonder personeel (zzp’er) die ingehuurd is als zelfstandige, maar feitelijk werkzaam is als werknemer. Arbeidsrechtelijk gezien kunnen schijnzelfstandigen een beroep doen op:
- loondoorbetaling tijdens ziekte;
- (opbouw en opname van) vakantiedagen;
- vakantiegeld;
- de bescherming vanuit het ontslagrecht.
Daarbij komt dat pensioenfondsen in geval van verplichte aansluiting, de pensioenpremie met terugwerkende kracht kunnen vorderen bij de werkverschaffer (en dus werkgever).
Meetlat – werknemer of opdrachtnemer?
Hoe beoordeel je nu of iemand werknemer of opdrachtnemer is? Volgens de wet is er sprake van een arbeidsovereenkomst als aan de elementen arbeid, loon en gezag is voldaan. De rechtspraak heeft hier verdere invulling aangegeven. In het Deliveroo arrest heeft de Hoge Raad handvatten (gezichtspunten) gegeven om te bepalen of er sprake is van een gezagsverhouding. De Hoge Raad oordeelde in dit arrest dat de maaltijdbezorgers schijnzelfstandigen waren.
In het Deliveroo arrest zijn geen nieuwe rechtsregels geformuleerd, maar wel een aantal algemene criteria. De Hoge Raad stelt dat bij de beoordeling van de arbeidsrelatie “alle omstandigheden van het geval relevant zijn” en niet alleen wat op papier is afgesproken. Daarnaast is de feitelijke uitvoering van de werkzaamheden doorslaggevend. De gezichtspunten van Deliveroo (zie hiervoor de uitspraak) dienen zorgvuldig afgewogen te worden naast elkaar. Is er sprake van een overeenkomst van opdracht of toch van een arbeidsovereenkomst?
Daarnaast zijn er prejudiciële vragen gesteld aan de Hoge Raad over de betekenis van het ondernemerschapscriterium van de opdrachtnemer. De Hoge Raad moet deze nog beantwoorden. De advocaat-generaal De Bock heeft in haar advies aan de Hoge Raad aangegeven dat criteria die iets zeggen over het ondernemerschap van een zzp’er toe doen, maar ze kunnen bij de beoordeling van een arbeidsrelatie (wel of niet terecht een zzp contract) de balans niet doen doorslaan.
Beoordeling Belastingdienst
De Belastingdienst heeft in de Toelichting Beoordeling arbeidsrelaties aangegeven dat zij bij de beoordeling aansluiten bij de Deliveroo criteria. Daarnaast zal de Belastingdienst geen nieuwe modelovereenkomsten meer beoordelen. De gedachte hierachter is dat de Belastingdienst geen zekerheid kan bieden voorafgaand aan de totstandkoming van de werkrelatie, aangezien de beoordeling van de arbeidsrelatie ook afhankelijk is van de feitelijke situatie.
Op 17 december heeft de Belastingdienst het Handhavingsplan arbeidsrelaties 2025 gepubliceerd. Daarin staat nogmaals bevestigd dat de Belastingdienst over het kalenderjaar 2025 nog geen boetes oplegt en dat organisaties eerst een waarschuwing van de Belastingdienst kunnen krijgen voordat er boekenonderzoeken (de controles) worden ingesteld. Daarnaast worden alle goedgekeurde modelovereenkomsten automatisch verlengd tot en met 31 december 2029.
Ook verwijst de Belastingdienst naar de Webmodule beoordeling arbeidsrelaties, op basis waarvan na het invullen van vragen een indicatie wordt gegeven of de zzp’er in loondienst is of niet.
Wet VBAR
Het kabinet is daarnaast bezig met het ontwikkelen van duidelijkere regels. Zo ligt het conceptwetsvoorstel ‘Wet Verduidelijk Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden’ (wet VBAR) op dit moment bij de Raad van State. De wet VBAR bevat waarschijnlijk een minimum uurtarief voor zzp’ers van € 33 per uur. Het wetsvoorstel heeft erg veel kritiek ontvangen in de Tweede Kamer. Het is maar de vraag of deze wet er daadwerkelijk gaat komen.
Afsluitend
Over de afschaffing van het handhavingsmoratorium is de afgelopen tijd veel te doen geweest. Je leest er veel over en ik merk dat er onrust heerst. Mijn advies aan degene die zzp’ers inhuren is om de zzp’ers die nu werkzaam zijn binnen jouw bedrijf in kaart te brengen. Beoordeel de werkrelatie met deze zzp’ers opnieuw en kijk vooral naar de praktische (en dus feitelijke) uitvoering van de overeenkomst. Komt deze overeen met wat jullie op papier hebben afgesproken? Je kan daarbij eventueel gebruik maken van de online vragenlijst van de Belastingdienst voor een indicatie.
Maar wat nu als de zzp’er niet in dienst wil treden? Dan heb je twee opties;
- Je houdt voet bij stuk en werkt uitsluitend op basis van een arbeidsovereenkomst of;
- Je houdt de huidige situatie tegen het licht en past aan waar nodig en/of je aanvaardt het risico dat er sprake is van schijnzelfstandigheid.
Breng daarnaast eventuele financiële/ fiscale risico’s in kaart. Zodat je achteraf niet voor verassingen komt te staan. Hoe dan ook geldt, laat je tijdig adviseren. Juist omdat elke situatie anders is, dient er per geval een inschatting gemaakt te worden.
Zijn er vragen over dit onderwerp of wil je eens overleggen over een specifiek geval? Neem dan gerust contact met mij op.
