Een ongeluk zit in een klein hoekje. Ook op de werkvloer. Jouw werknemer kan bijvoorbeeld over een snoer struikelen, met zijn arm klem komen te zitten in een machine of van een steiger vallen. Wat wordt er van jou verwacht als werkgever en hoe ver reikt jouw verantwoordelijkheid? In deze blog praat ik je bij over werkgeversaansprakelijkheid. Lees vooral verder, want het is een onderwerp dat alle werkgevers, ongeacht de branche, aangaat.
Uitgangspunt is dat de werkgever aansprakelijk is voor de schade die de werknemer lijdt ‘in de uitoefening van zijn werkzaamheden’. De termen ‘in de uitoefening van de werkzaamheden’, ‘werkplek’ en ‘werkzaamheden’ moeten breed worden geïnterpreteerd. De werkgever is niet alleen verantwoordelijk voor schade die werknemers oplopen op de werkvloer en tijdens werktijd, maar je kan als werkgever ook aansprakelijk zijn voor schade die een werknemer bijvoorbeeld na werktijd oploopt, thuis oploopt terwijl de werknemer werk gerelateerde taken uitvoert, of voor schade die ontstaat tijdens een bedrijfsuitje.
Als werkgever kan je aan aansprakelijkheid ontkomen indien je kan aantonen dat je je zorgplicht bent nagekomen, de schade in belangrijke mate is te wijten aan opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer en/ of dat de schade ook zou zijn ontstaan als jij als werkgever niet was tekortgeschoten in de op hem rustende zorgplicht.
Gelet op de ruime strekking van de zorgplicht, zal niet snel worden aangenomen dat je daar als werkgever aan hebt voldaan. Van opzet of bewuste roekeloosheid aan de kant van de werknemer zal ook niet snel sprake zijn.
Jurisprudentie
Hieronder zal ik enkele voorbeelden geven uit de rechtspraak:
- ECLI:NL:GHSHE:2015:5328
Werknemer bezeert zijn vinger bij sloopwerkzaamheden ondanks de handschoenen die hij van zijn werkgever heeft gekregen. De gevolgen van de wond zijn zo erg dat hij uiteindelijk in een rolstoel belandt. Zijn werkgever is aansprakelijk omdat blijkt dat de handschoenen die hij aan de werknemer heeft gegeven, niet de beste zijn die te verkrijgen zijn.
- ECLI:NL:GHDHA:2021:1057
Een werknemer struikelt tijdens werktijd over op de grond geplaatste kratten in de ruimte waar haar bureau staat. Die val leidt tot een zodanige gecompliceerde breuk aan haar heup dat deze na een aantal operaties vervangen moet worden door een totale heupprothese. In dit geval acht het hof de werkgever aansprakelijk voor de schade die de werknemer heeft opgelopen door haar val.
- ECLI:NL:GHSHE:2022:3119
Wanneer een werknemer ziek wordt door een te hoge werkdruk en de werkgever niets doet met signalen van de werknemer, schendt die laatste daarmee de zorgplicht. In dit geval moest de werkgever als schadevergoeding het inkomensverlies over drie jaar betalen aan de werknemer.
- ECLI:NL:RBAMS:2021:4091
Een confettikanon ontploft in het gezicht van een winkelmedewerkster. De rechter oordeelt dat werkgever aansprakelijk is voor het ongeval. De werkgever heeft geen specifieke instructies gegeven over of gewaarschuwd voor het omgaan met een confettikanon. Volgens de rechter kiest de werkgever er zelf voor om een groot, divers en wisselend winkelaanbod te hebben. Het ligt dan ook in zijn risicosfeer dat hij het vervolgens onhaalbaar vindt om de werknemers te instrueren over het gevaar van één enkel product. Dit ontslaat de werkgever niet van zijn zorgplicht.
- ECLI:NL:RBOBR:2014:6522
Een werknemer komt na zijn (over)werk voor het dichte hek van het bedrijfsterrein te staan, klimt daaroverheen en verliest daarbij zijn vinger. De werkgever is aansprakelijk omdat hij wist dat werknemers wel eens over de poort klommen, er een prullenbak hing die het klimmen mogelijk maakte en het omslachtig was om aan een sleutel van het hek te komen.
- ECLI:NL:RBNHO:2023:4355
Een werknemer werkt als woonbegeleider in een noodopvang voor asielzoekers. Tijdens zijn werkzaamheden krijgt hij te maken met het leed, de suïcidepogingen en de ernstige trauma’s van de bewoners. De werknemer loopt door het werk zware psychische klachten op en stelt de werkgever aansprakelijk. De werkgever kan niet aantonen dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan en wordt aansprakelijk geacht.
Let op in geval van andersoortige verhoudingen
Als werkgever ben je ook aansprakelijk voor personen die jij arbeid laat verrichten in de uitoefening van je beroep of bedrijf en waarmee je geen arbeidsovereenkomst hebt. Denk bijvoorbeeld aan uitzendkrachten, vrijwilligers, stagiaires, zzp’ers etc. Belangrijk is hierbij wel dat het gaat om activiteiten die normaal in het desbetreffende bedrijf worden verricht.
De betreffende persoon moet namelijk voor de zorg van zijn veiligheid (mede) afhankelijk zijn van jou als opdrachtgever/ inlener etc. De vraag die daarbij uitkomst kan bieden is of je de werkzaamheden in het kader van de uitoefening van je beroep of bedrijf ook door je eigen werknemers had kunnen laten verrichten.
Een voorbeeld: een advocatenkantoor dat een schilder inhuurt om de muren te komen verven, is niet aansprakelijk voor de schade die de schilder hierbij oploopt als gevolg van een val van een ladder. Anders wordt het, wanneer een schildersbedrijf een schilder inhuurt die vervolgens schade lijdt. De schilderwerkzaamheden had het bedrijf namelijk ook door een van zijn eigen werknemers kunnen laten uitvoeren.
Je kan bijvoorbeeld ook aansprakelijk zijn in de situatie dat je hoofdaannemer bent van een bouwproject, je een onderaannemer inhuurt en deze onderaannemer op zijn beurt een zzp’er inhuurt. Wanneer zich een ongeval voordoet waarbij die zzp’er schade oploopt en jij als hoofdaannemer niet heeft gezorgd voor een veilige werkomgeving, kan je worden aangesproken.
Tips
- Zorg dat je je RI&E op orde hebt
Met behulp van de (verplichte!) RI&E (Risico Inventarisatie & Evaluatie) kan je risico’s die in jouw bedrijf spelen in kaart brengen en aanpakken. Hierdoor beperk je de kans op bedrijfsongevallen zo veel mogelijk. Als je geen (goede) RI&E hebt dan kunnen de gevolgen groot zijn als er een bedrijfsongeval plaatsvindt. Hierbij kun je denken aan boetes, aansprakelijkheid, een mogelijke afwijzing van een schadeclaim door je aansprakelijkheidsverzekering etc.
- Zorg dat je (veiligheids)maatregelen treft en aanwijzingen verstrekt
Deze maatregelen kan je bijvoorbeeld in een personeelshandboek op nemen en al vóór aanvang van het dienstverband kenbaar te maken aan jouw werknemers. Op die manier zijn zij op de hoogte van het veiligheidsbeleid. Je dient bovendien toezicht te houden op de handhaving van de getroffen maatregelen en te controleren of uw werknemers uw instructies op juiste wijze opvolgen. Daarbij wordt geacht dat je de maatregelen actueel houdt en actief aanwijzingen verstrekt.
- Wees op de hoogte van aansprakelijkheidsrisico’s van niet-eigen werknemers
Je kan bijvoorbeeld ook in overeenkomsten van opdracht afspraken maken over de verantwoordelijkheid voor schade. Daarbij is het van belang van passende verzekeringen af te sluiten.
- Meld het ongeval bij de inspectie
Je dient ernstige ongevallen direct te melden bij de inspectie SZW.
- Neem zo snel mogelijk contact op met je verzekeraar en meld het ongeluk
Indien er een ongeval heeft plaatsgevonden, meld dit dan zo snel mogelijk na het ongeval bij uw verzekeraar. De behandeling van de schade moet immers, voor de werknemer én werkgever, zo (voor)spoedig verlopen. Als je te laat een melding doet, kan het zijn dat de polis dan dekking uitsluit.
- Meld het ongeval bij de bedrijfsarts
Indien je werknemer zich ziek meldt na het bedrijfsongeval, moet je de ziekmelding binnen 1 week na de eerste ziektedag doorgeven aan de bedrijfsarts.
- Neem het ongeval op in een ongevallen register
Het ongevallenregister maakt onderdeel uit van de RI&E. Registreer in ieder geval de aard (wat is er gebeurd, waar en hoe) en de datum van het ongeval. Bovendien kan het ongeval aanleiding zijn om jouw RI&E aan te passen.
- Bewijs verzamelen om aan te tonen dat je maatregelen hebt genomen om dit ongeluk te voorkomen
Heb je te maken met werkgeversaansprakelijkheid en heb je vragen? Stel je vraag gerust aan ons!
