Het belang van een up-to-date RI&E

Deze week is het de week van de RI&E. De reden dat dit is ingevoerd door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is om ondernemers bewust te maken van het nut en de noodzaak van een actuele RI&E. In dit blog neem ik je mee in het belang van de RI&E en laat ik je weten waarom een RI&E zo belangrijk is.

Arbowet

Op grond van artikel 5 van de Arbowet ben je als ondernemer verplicht een RI&E op te stellen. In de RI&E zijn de risico’s tijdens de werkzaamheden en de kans op mogelijke arbeidsgerelateerde gezondheidsklachten en ongevallen terug te vinden. In de RI&E zijn vervolgens maatregelen opgenomen om deze risico’s tot het minimale te beperken.

De RI&E bestaat uit een aantal verplichte onderdelen, te weten:

1. Een inventarisatie van risico’s
2. De vaststelling van de ernst van de risico’s, de evaluatie
3. Een plan van aanpak met daarin een plan om verbetermaatregelen te treffen

De eisen die de Arbowet verder o.a. stelt zijn:

• RI&E moet schriftelijk zijn opgesteld;
• Er moet rekening worden gehouden met de huidige stand van de techniek en wetenschap op het terrein van de arbeidsomstandigheden;
• In eerste instantie is een globale inventarisatie voldoende, maar bij bepaalde risico’s is diepgaand onderzoek vereist. Als het bijvoorbeeld gaat om productiewerk met veel tillen, dan moet er een uitvoerig onderzoek plaatsvinden naar de tilsituatie. Ook als werknemers met gevaarlijke stoffen werken, moet hier een uitvoerig onderzoek naar plaatsvinden. Denk ook aan werken met persoonlijke beschermingsmiddelen, fysieke belasting en geluid;
• Ook dient het onderwerp werkdruk en verdiepend onderzoek een plaats te krijgen in de RI&E.

De nadere inventarisaties zijn enkel noodzakelijk als de betreffende arbeidsrisico’s voorkomen in de onderneming. Als deze arbeidsrisico’s er zijn, dienen hiervoor ook maatregelen in het plan van aanpak opgenomen te worden.

Praktijkgeval

In een zaak van de Rechtbank Gelderland van 8 april 2022 heeft de ondernemer een boete opgelegd gekregen van € 10.125,00 wegens overtreding van het Arbobesluit. De onderneming heeft de risico’s bij het gebruik van een reachtruck niet afzonderlijk geïnventariseerd en geen veilige werkwijze vastgesteld. In discussie is in dit geval of de onderneming kan volstaan met een verwijzing van de werkwijze van de heftruck. De ondernemer heeft in de RI&E opgenomen dat het verboden is om mee te rijden met de heftruck, maar daarbij nagelaten de risico’s uit te werken, dan wel aan te geven hoe de risico’s beperkt kunnen worden. Een verbod voldoet niet aan het vereiste van inventarisatie van de risico’s. Ondanks het beroep van de ondernemer, laat de rechtbank de boete in stand. De rechtbank is van oordeel dat een heftruck en reachtruck verschillende arbeidsmiddelen zijn en op een specifieke wijze worden bediend. Ook zijn er verschillende certificaten nodig om de machines te mogen besturen. De rechtbank is van oordeel dat de risico’s afzonderlijk geïnventariseerd hadden moeten worden.

De ondernemer doet een poging om de boete de matigen door het standpunt in te nemen dat adequate instructies zijn gegeven. De verklaring van het slachtoffer wijkt echter af op dit punt. Uit de vaste jurisprudentie volgt dat de inspectie in beginsel mag afgaan op de juistheid van de bevindingen in een ambtseed of ambtsbelofte opgemaakt en ondertekend boeterapport. Als dit wordt betwist, is onderzoek noodzakelijk en zal moeten worden onderzocht of er gelet op de inhoud en aard van de betwisting, grond bestaat voor zodanige twijfel aan de bevindingen, dat deze niet of niet volledig aan de vaststelling van de overtreding ten grondslag gelegd kunnen worden.

Tip: zorg ervoor dat u alle machines afzonderlijk beoordeelt en de risico’s en maatregelen opneemt in de RI&E en het plan van aanpak. Zorg bovendien voor regelmatige toolboxmeetings en registreer deze. 

Wanneer herzien? 

In de Arbowet is niet opgenomen na hoeveel jaren er een nieuwe RI&E uitgevoerd dient te worden. Als ervaringen aanleiding geven tot wijzigingen (zoals de coronasituatie), dient de RI&E daarop aangepast te worden. Ook als er wijzigingen in de werkwijze plaatsvindt en/of de werkomstandigheden, is een aanpassing in de RI&E vereist.

Gebruikelijk is om de RI&E om de vier a vijf jaar te herzien. Voor VCA-systemen wordt een termijn van drie jaar voorgeschreven.

Let op: de Ondernemingsraad heeft instemmingsrecht ten aanzien van de RI&E en het plan van aanpak en ook wanneer sprake is van bijstellingen van voornoemde stukken.

Waarom belangrijk? 

Als je als ondernemer de ernst van de eventuele risico’s inziet, dan pas kunnen er passende maatregelen getroffen worden. De wijze waarop je als ondernemer invulling geeft aan arbobeleidsverplichtingen zal dan ook sterk afhankelijk van de risico’s die in de RI&E zijn waar te nemen.

Daar komt bij dat indien er op de werkplek een bedrijfsongeval ontstaat en jij niet de juiste maatregelen hebt genomen en/of geen RI&E, je met fikse boetes te maken krijgt. Dat niet alleen, je had mogelijk het bedrijfsongeval ook kunnen voorkomen als de risico’s vooraf geïnventariseerd waren. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat het onmogelijk is om alle risico’s vooraf in te schatten en het is daarom ook onmogelijk is om alle risico’s en/of mogelijke ongevallen in een RI&E op te nemen.

Toetsing RI&E

Houd er rekening mee dat je in bepaalde gevallen de RI&E dient te laten toetsen door een arbodienst of gecertificeerde arbodeskundige. Ondanks dat het niet verplicht is, is het te allen tijde aan te raden om een professioneel bedrijf in te schakelen voor het toetsen van de RI&E en het plan van aanpak.

Voordeel van het zelf opstellen van een RI&E is dat je als onderneming zelf bewust wordt van de risico’s en de te ondernemen stappen. Deze taak ligt bij de preventiemedewerker. Iedere onderneming is verplicht een preventiemedewerker in dienst te hebben. Als jouw onderneming niet meer dan 25 werknemers heeft, mag de werkgever zelf deze functie vervullen. De preventiemedewerker heeft als doel een gezond en veilig werkklimaat in een onderneming te waarborgen. De preventiemedewerker is de schakel tussen de werkgever en de werknemers.

Boetes

Op het niet hebben van een RI&E staat een maximale boete van € 4.500,00. Het niet in orde hebben van een plan van aanpak, kan een boete van maximaal € 750,00 met zich meebrengen.

Eerder gaf ik al aan dat indien een RI&E niet aanwezig is en er een bedrijfsongeval ontstaat dit hoge boetes met zich mee kan brengen. Daarnaast dien je ook rekening te houden met het feit dat de verzekering moeilijk gaat doen in een dergelijke situatie.

Mocht je vragen hebben over het opstellen van een RI&E of heb je een boete opgelegd gekregen en wil je weten wat je hier tegen kunt ondernemen, bel naar 088 0034 300 of mail gerust met ons.