Regelmatig wordt in concernverband een zogenoemde 403-verklaring afgegeven, ook wel aansprakelijkheidsverklaring genoemd. Niet alleen maken grote concerns (bijvoorbeeld Philips, Shell en Akzo Nobel) hier gebruik van; ook binnen kleine en middelgrote ondernemingen wordt een 403-verklaring afgegeven als bedrijfsactiviteiten vanuit verschillende vennootschappen verricht worden. Er zitten echter voor- en nadelen aan zo’n verklaring. Ik belicht kort wat een 403-verklaring inhoudt en wat er allemaal bij komt kijken zodat u kunt beoordelen of een dergelijke verklaring bruikbaar is voor uw onderneming. Lees je even mee?
Wat is een 403-verklaring
De 403-verklaring is een aansprakelijkheidsverklaring die door de moedermaatschappij, de hoogste vennootschap in het concern, wordt afgegeven en gedeponeerd bij het handelsregister van de Kamer van Koophandel. Hierin verklaart de moedermaatschappij zich hoofdelijk aansprakelijk voor alle openstaande en latere schulden uit bestaande of toekomstige rechtshandelingen van dochter- en zustervennootschappen.
Let wel, de aansprakelijkheid ziet alleen op rechtshandelingen. Een rechtshandeling is een handeling waaraan het recht bepaalde rechtsgevolgen verbindt, zoals het zetten van een handtekening. De meest voorkomende rechtshandeling binnen een onderneming is de overeenkomst. Voor schade door bijvoorbeeld onrechtmatige daad is alleen de vennootschap aansprakelijk aan wie de onrechtmatige daad kan worden toegerekend. Die schade kan niet onder de 403-verklaring worden verhaald op de moeder.
Het is echter niet altijd direct duidelijk of een bepaalde vordering valt onder het bereik van de 403-verklaring. Wat zegt de tekst van de 403-verklaring hierover? En over welke periode geldt de verklaring? Dit zijn niet alleen belangrijke aandachtspunten bij het opstellen van een verklaring maar ook wanneer je moet beoordelen of de verklaring op jouw vordering van toepassing is.
Weeg de voor- en nadelen van een 403 verklaring goed af!
Het belangrijkste voordeel van een 403-verklaring
Het afgeven van een 403-verklaring heeft als voordeel dat slechts één jaarrekening hoeft te worden gedeponeerd in het handelsregister. De moedervennootschap deponeert een geconsolideerde jaarrekening, waarin de financiële cijfers van de dochtervennootschappen worden geïntegreerd. De dochtervennootschappen zijn dan vrijgesteld van het deponeren van een eigen jaarrekening.
Let op, de 403-verklaring mag niet teveel beperkingen bevatten, anders voldoet deze niet aan de vereisten voor consolidatie. Een andere eis is dat alle aandeelhouders van de vrij te stellen vennootschap jaarlijks voor het vaststellen van de jaarrekening schriftelijk moet instemmen met deze afwijking van de jaarrekeningvoorschriften.
Geen consolidatie, maar toch een 403-verklaring
Een andere, veel voorkomende reden om een 403-verklaring af te geven, is de zogenaamde concernfinancieringsovereenkomst. Hierbij sluit één van de vennootschappen binnen de groep voor de gehele groep de financieringsovereenkomst met de bank of een financier.
De 403-verklaring dient dan als middel om de financiering ten goede te laten komen aan het gehele concern.
De 403 verklaring is ook bruikbaar voor de zgn concernfinancieringsovereenkomst.
Risico van een te beperkte 403-verklaring
Om te kunnen worden vrijgesteld van de deponeringsplicht dient de 403-verklaring voldoende ruim te zijn geformuleerd. Als de verklaring te beperkt is opgesteld en alleen van toepassing is op toekomstige schulden uit toekomstige rechtsverhoudingen, vervalt de deponeringsplicht niet.
De aanspraak van de schuldeisers is dan beperkt tot de inhoud van de verklaring. In dat geval mag niet worden geconsolideerd. En dienen de betrokken vennootschappen zelf een jaarrekening te deponeren. Als vervolgens niet wordt gedeponeerd, levert dat bestuurdersaansprakelijkheid op.
Gevolgen voor het concern
Een vordering op grond van een 403-verklaring is een zelfstandige vordering op de moedervennootschap. Deze vordering is niet afhankelijk van de vordering op de vrijgestelde vennootschap. Dit is belangrijk voor jou om in de gaten te houden, aangezien dit uitgangspunt verstrekkende gevolgen kan hebben.
- Een achtergestelde vordering op een vrijgestelde vennootschap, betekent niet dat de vordering op de moedervennootschap ook is achtergesteld.
- In geval van een faillissement van de vrijgestelde vennootschap heeft een preferente vordering tegenover de moeder te gelden als concurrent.
- Indien de vrijgestelde vennootschap een schikking treft voor een vordering tegen een lager bedrag, kan de schuldeiser het meerdere alsnog verhalen op de moedervennootschap.
Gevolgen voor de wederpartij
Als een wederpartij de verplichtingen uit een overeenkomst niet nakomt is het zinvol om na te gaan of er een 403-verklaring is afgegeven en of op grond daarvan de moedervennootschap kan worden aangesproken.
Ingangsdatum en einddatum
De moedervennootschap kan de 403-verklaring ook weer intrekken. Vanaf dat moment vervalt de aansprakelijkheid en zijn de dochtervennootschappen weer verplicht om zelf de jaarrekening te deponeren in het handelsregister.
Belangrijkste voordeel is dat slechts één jaarrekening hoeft te worden gedeponeerd.
Overwegingen
Maar let wel, de praktijk is niet zo eenvoudig. Het is voor groepsvennootschappen belangrijk om te overwegen of het deponeren van een geconsolideerde jaarrekening, en dus ook het afgeven van een 403-verklaring, voordelen heeft. Wegen deze voordelen op tegen de nadelen, waaronder de hoofdelijke aansprakelijkheid voor de moedervennootschap en het risico op eventuele bestuurdersaansprakelijkheid?
Wij adviseren je graag over de 403 verklaring. Mail ons gerust met jouw vraag info@hooglander-advocaten.nl.
